*🔥విటమిన్స్ వివరాలు🔥* ౼౼౼౼౼

*🔥విటమిన్స్ వివరాలు🔥*
౼౼౼౼౼౼౼౼౼౼౼౼౼౼౼౼౼
*విటమిన్ - ఎ - Vitamin - A*



🔹విటామిన్ A రసాయనిక నామం 'రెటినాల్'.

🔹 మరో పేరు 'యాంటీ గ్జెరాఫ్తాల్మిక్ విటమిన్'.

🔹ఇది కంటిచూపునకు తోడ్పడే విటమిన్.

🔹రక్తనాళాల్లో మ్యూకస్ అనే పొరను రక్షిస్తుంది.

🔹 రెటీనాలో వర్ణద్రవ్యాల్ని ఏర్పరచడానికి ఉపయోగపడుతుంది.

🔹 మొక్కల్లో విటమిన్ A బీటా కెరోటిన్ రూపంలో ఉంటుంది.

🔹 ఆకుకూరల్ని ఆహారంగా తీసుకున్నప్పుడు బీటా కెరోటిన్ శరీరంలోని పేగుల్లో విటమిన్ Aగా మారుతుంది.

🔹 రోజువారీ తీసుకునే ఆహారంలో విటమిన్ A ఉండాల్సిన పరిమాణం 750 మి.గ్రా.

🔹 విటమిన్ A లోపం వల్ల ప్రతి ఏడాది భారత్‌లో అంధత్వానికి గురయ్యేవారి సంఖ్య 60వేలని ఒక అంచనా.

🔹 దీని లోపం వల్ల రేచీకటే కాకుండా వర్ణాంధత్వం కూడా సంభవిస్తుంది.  లభ్యమయ్యే పదార్థాలు : బొప్పాయి, క్యారెట్, ఆకుకూరలు, గుడ్లు, చేపనూనె, పాలు, పసుపు పచ్చని ఫలాలు (గుమ్మడి పండు, జామ పండు), కాలేయం, వెన్న, టొమాటో

🔹మానవ శరీరం 6 నెలల పాటు విటమిన్ Aను నిల్వ ఉంచుకోగలదు.

🔹జాతీయ పోషకాహార సంస్థ (ఎన్ఐఎన్) ప్రతి 6 నెలలకు ఒకసారి పాఠశాల పిల్లలకు విటమిన్ Aను అందించడం ద్వారా అంధత్వాన్ని నివారించవచ్చని సిఫార్సు చేసింది.

🔹 విటమిన్ A లోపించడం వల్ల చర్మం పొడిబారుతుంది.

🔹 కనుగుడ్లు ఎండిపోవడాన్ని 'జెరాఫ్తాల్మియా' అంటారు.

🔹విటమిన్ Aకు 'యాంటీ ఇన్‌ఫెక్టివ్' విటమిన్ అనే మరో పేరు కూడా ఉంది.

🔹నేత్రగోళం మీద కార్నియా శాశ్వతంగా నశించిపోవడాన్ని 'కేరటోమలేసియా' అంటారు.

🔹 లాక్రిమల్ గ్రంథులు విడుదల చేసే స్రావాలు ఆగిపోవడం వల్ల నేత్రాలు పొడిబారిపోయి జెరాఫ్తాల్మియాకు కారణమవుతుంది.

🔹 రేచీకటి వ్యాధినే 'నిక్టిలోఫియా' అంటారు.

🔹 కన్ను తెల్ల గుడ్డు మీద తెల్లని చారలు మచ్చల్లా కనిపిస్తాయి. వీటిని బైటాల్ చుక్కలు అంటారు. ఇవి విటమిన్ A లోపం వల్ల ఏర్పడతాయి
___________________________

*విటమిన్ - బి1 - Vitamin - B 1*
======================

🔹 దీని రసాయన నామం 'థయమిన్'.

🔹వాడుక పేర్లు యాంటీ బెరిబెరి, యాంటీ న్యూరైటిస్ విటమిన్.

🔹 పాలిష్ చేసిన బియ్యంలో ఈ విటమిన్ లోపిస్తుంది.

🔹 హృదయ స్పందన క్రమరహితమవడాన్నే 'బెరిబెరి' అంటారు.

🔹నరాలు బలహీనమవడం, పాక్షిక పక్షవాతాన్నే పాలీన్యూరైటిస్ అంటారు.

*లభ్యమయ్యే పదార్థాలు*

🔹వేరుశనగ, తవుడు, సోయాబీన్స్, దంపుడు బియ్యం, గంజి, బియ్యం, గోధుమ, జొన్నల్లోని పై పొరలు.


*విటమిన్ - బి2 - Vitamin - B2*
****************************
🔹దీని రసాయన నామం 'రైబోఫ్లేవిన్'.

🔹వాడుక పేర్లు ఎల్లో విటమిన్, యాంటీ ఖీలోసిస్ విటమిన్, యాంటీ గ్లాసైటిస్ విటమిన్, విటమిన్ G.

🔹 ఆవు పాలు లేత పసుపు రంగులో ఉండడానికి కారణం విటమిన్-బి2.

*లోపం వల్ల వచ్చే వ్యాధులు :*

🔹ఖీలోసిస్, గ్లాసైటిస్, డెర్మటైటిస్.

🔹నోటి మూలలు పగలడాన్ని 'ఖీలోసిస్' అంటారు.

🔹 గ్లాసైటిస్‌లో వ‌ల్ల‌ నాలుకపై పూత, నాలుక మంట కనిపిస్తాయి.

🔹 ముఖంపై చర్మం పాలిపోవడాన్నే 'డెర్మటైటిస్' అంటారు.

*లభ్యమయ్యే పదార్థాలు*

🔹కొబ్బరి, బార్లీ, జీడిమామిడి, బాదం పప్పు, రాగులు, తవుడు, బొప్పాయి, గుడ్లు, పాలు, కాలేయం, మూత్రపిండం.

🔹 పాలను బాగా మరగబెట్టినప్పుడు అవి లేత పసుపు రంగు పొందడానికి కారణం పాలలో రైబోఫ్లేవిన్ ఉండటమే.


*విటమిన్ - బి3 - Vitamin - B3*
****************************
🔹దీని రసాయన నామం 'నియాసిన్' లేదా 'నికోటిక్ ఆమ్లం' లేదా 'నికోటినమైడ్'.

🔹 వాడుక పేర్లు యాంటీ పెల్లాగ్రా విటమిన్, 4D విటమిన్, సుస్థిర విటమిన్, విటమిన్-PP.

🔹ఇది NDP, ADP సంయోగాల తయారీలో క్రియాశీలకంగా పనిచేస్తుంది.

🔹ఈ విటమిన్‌ను ఆక్సీకరణ, ఉష్ణం తేలికగా నాశనం చేయలేవు.

*లోపం వల్ల వచ్చే వ్యాధులు*

🔹 పెల్లాగ్రా, పెదాలు లావెక్కడం, మచ్చలతో, మందమైన చర్మంతో అరిచేతులు తయారవడం.

🔹 చర్మం గరుకుగా తయారై, పొలుసులుగా ఏర్పడి ఊడిపోవడాన్ని 'పెల్లాగ్రా' అంటారు.

*లభ్యమయ్యే పదార్థాలు*

🔹ముల్లంగి, బఠాణీ, కాలేయం, ఈస్ట్, చేపలు, వేరుశనగ.

*విటమిన్ - బి5 - Vitamin - B5*
*****************************

🔹 దీని రసాయన నామం 'పాంటోథెనిక్ ఆమ్లం'.

🔹ప్రకృతిలో విరివిగా  లభించడం వల్ల దీన్ని 'సర్వ విస్తృత విటమిన్' అంటారు.

🔹 గ్రీకు భాషలో పాంటోథస్ అంటే ప్రతిచోటా అని అర్థం.

*లోపం వల్ల వచ్చే వ్యాధులు*

🔹 పెరుగుదల మందగించడం, వెంట్రుకలు రాలడం, బాలనెరుపు, ఆర్థరైటిస్, బర్నింగ్‌ఫీట్.

🔹కీళ్లవాతాన్నే ఆర్థరైటిస్ అంటారు.

🔹 అరికాళ్లు, అరిచేతుల్లో మంటలు పుట్టడాన్ని 'బర్నింగ్ ఫీట్' అంటారు.

*లభ్యమయ్యే పదార్థాలు*

🔹కాయగూరలు, కాలేయం, గుడ్డు, మాంసం, చిలగడదుంప, చేపలు, పాలు, ఈస్ట్, ధాన్యాలు, పండ్లు.


*విటమిన్ - బి6 - Vitamin - B6*
*****************************

🔹దీని రసాయన నామం 'పైరిడాక్సిన్'.

🔹 వాడుక నామం యాంటీ అనీమియా విటమిన్.

🔹అమైనో ఆమ్లాల ఉత్పత్తిలో, జీర్ణక్రియలో B6 విటమిన్ క్రియాశీలకంగా వ్యవహరిస్తుంది.

🔹ప్రతిరక్షకాలు, హిమోగ్లోబిన్‌ల ఉత్పత్తిలో పాల్గొంటుంది.

*లోపం వల్ల వచ్చే వ్యాధులు*

🔹అజీర్తి, రక్తహీనత, ఫిట్సు లాంటి వ్యాధులు, కోపం ఎక్కువగా రావడం, అనీమియా, మొటిమలు, చర్మ వ్యాధులు.

*లభించే పదార్థాలు*

🔹గోధుమ, దంపుడు బియ్యం, సోయాచిక్కుడు, మాంసం, గుడ్లు, కాలేయం, పాలు, గుడ్డుసొన.

*విటమిన్ - బి7 - Vitamin - B7*
*****************************
🔹 దీన్ని విటమిన్ H అంటారు.

🔹 సల్ఫర్ మూలకం కలిగిన విటమిన్ ఇది.

🔹 1939లో ఈ విటమిన్‌ను కనిపెట్టారు.

🔹అమైనో ఆమ్లాల, కొవ్వు ఆమ్లాల జీవన క్రియల్లో తోడ్పడుతుంది.

🔹 పచ్చిగుడ్డు తాగడం వల్ల శరీరం విటమిన్ B7ను కోల్పోతుంది.

🔹 దీని రసాయన, వాడుక నామం 'బయోటిన్'.

*లోపం వల్ల వచ్చే వ్యాధులు*

🔹కండరాల నొప్పులు, అలసట, నాడీ మండలంలో తేడాలు సంభవించడం, మానసిక రుగ్మత, రక్తంలో కొలెస్ట్రాల్ అధికమవడం, ఆకలి మందగించడం.

*లభించే పదార్థాలు*

🔹చేపలు, మాంసం, సోయాచిక్కుడు, టొమాటో, పాలు, కాలేయం, మూత్రపిండం, గింజలు, కాయగూరలు.

*విటమిన్ - బి11 - Vitamin - B11*
****************************
🔹 వాడుక నామం 'ఫోలిక్ ఆమ్లం' లేదా 'ఫొలాసిస్'. రసాయన నామం కూడా ఇదే.

🔹 దీన్ని M - విటమిన్ అని కూడా అంటారు.

🔹దీన్ని ఎల్లాప్రగడ సుబ్బారావు కనుక్కున్నారు.

🔹గర్భిణీ స్త్రీలకు మొదటిసారిగా ఇచ్చే విటమిన్ ఫోలిక్ ఆమ్లం.

🔹ఈ ఆమ్లం స్పినాక్ పత్రాల నుంచి మొదటిసారిగా లభ్యమైంది.

🔹 'ఫోలియం' అంటే 'పత్రం' అని అర్థం.

🔹 కోలిన్, సీరైన్‌ల సంశ్లేషణలో, న్యూక్లిక్ ఆమ్లాల (DNA, RNA) సంశ్లేషణలో ఫోలిక్ ఆమ్లం ఉపయోగపడుతుంది.

*లోపం వల్ల వచ్చే వ్యాధులు*

🔹రక్తహీనత, అతిసారం, మానసిక రుగ్మతలు.

*లభించే పదార్థాలు*

🔹మొక్కజొన్న, గోధుమ, మొలకెత్తే గింజలు, ఆకుకూరలు, ధాన్యాలు, ఫలాలు, పాలు, గుడ్డు, మాంసం, కాలేయం.

*విటమిన్ - బి12 - Vitamin - B12*
******************************
🔹దీని రసాయన నామం 'సయనకోబాలమిన్'

🔹 దీని మరో రసాయన నామం 'కోబాలమిన్'

🔹 దీన్నే 'యాంటీ ఫెర్నీషియస్ ఎనీమియా' విటమిన్ అంటారు.

🔹నీలి రంగులో ఉంటూ కోబాల్ట్ (Co) అనే లోహ మూలకాన్ని కలిగి ఉంటుంది.

🔹ఇది కేంద్రకామ్లాల సంశ్లేషణలో, ఎర్ర రక్తకణాలు ఏర్పడడానికి, యాంటీబాడీల ఉత్పత్తికి, నాడీ కణపు మైలిన్ తొడుగు ఉత్పత్తికి ఉపయోగపడుతుంది.

*లోపం వల్ల వచ్చే వ్యాధులు*

🔹పెర్నీషియస్ అనీమియా, మాక్రోసైటిక్ అనీమియా, బాలింతల్లో పాల ఉత్పత్తి కుంటుపడుట, హానికర రక్తహీనత.

*లభించే పదార్థాలు*

🔹కోడిమాంసం, పాలు, గుడ్డు, కాలేయం.
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖

*విటమిన్ - సి - Vitamin - C*
=====================
🔹దీని రసాయన నామం 'ఆస్కార్బిక్ ఆమ్లం'.

🔹 దీని వాడుక నామం 'యాంటీ స్కర్వీ విటమిన్'.

🔹గాయాలు త్వరగా మానడానికి, రోగనిరోధక శక్తి పెరగడానికి, విరిగిన ఎముకలు త్వరగా అతుక్కోవడానికి విటమిన్ సి ఉపయోగపడుతుంది.

🔹కణాంతరాల్లో కొల్లాజెన్ ఏర్పడటానికి దోహదపడుతుంది.

🔹 దంతాలలో డెంటిన్ అనే పదార్థం ఏర్పడటానికి దోహదం చేస్తుంది.

🔹 దీని లోపం వల్ల రక్తనాళాలు పెళుసుగా అవుతాయి. చిగుళ్లు చిట్లి రక్తస్రావం జరుగుతుంది.

🔹 స్కర్వీ వ్యాధిని 'సెయిలర్స్ డిసీజ్' అని కూడా అంటారు.

*లభించే పదార్థాలు*

సిట్రస్ జాతి ఫలాలు (నిమ్మ, ఉసిరి), జామకాయలు, టొమాటో, ఆకుకూరలు.
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖

*విటమిన్ - డి - Vitamin - D*
=====================
🔹 దీని రసాయన నామం 'కాల్సిఫెరాల్'.

🔹 వాడుక నామాలు సన్‌షైన్ విటమిన్, ఫ్రీ విటమిన్, హార్మోన్ లాంటి విటమిన్, యాంటీ రికెటింగ్ విటమిన్.

🔹అన్నవాహిక నుంచి కాల్షియం, ఫాస్ఫరస్‌లను ఎక్కువగా గ్రహించి ఎముకలు ఏర్పడటానికి, గట్టిపడటానికి తోడ్పడుతుంది.

🔹సూర్యరశ్మిలోని UV కిరణాల ద్వారా చర్మం కింద గల కొలెస్టరాల్ విటమిన్ Dగా తయారవుతుంది.

🔹 చిన్న పిల్లల్లో విటమిన్ D లోపం వల్ల రికెట్స్, పక్షి లాంటి ఛాతీ, రాకిటిక్ రోజరీ అనే వ్యాధులు వస్తాయి.

🔹పెద్దవారిలో ఆస్టియోమలేసియా, ఆస్టియోపోరోసిస్ అనే వ్యాధులు వస్తాయి.

🔹 దొడ్డికాళ్లు, ముట్టికాళ్లు ఏర్పడడాన్ని 'రికెట్స్' అంటారు.

🔹 పక్కటెముకల్లో బుడిపెలు ఏర్పడటాన్ని రాకిటిక్ రోజరీ అంటారు.

*లభించే పదార్థాలు*

🔹సూర్యరశ్మి, కాడ్, షార్క్ చేపల కాలేయనూనె, పాలు, క్యాబేజీ, గుడ్డు (పచ్చసొన).

🔹ప్రపంచంలో 80% మంది డి-విటమిన్ లోపంతో బాధపడుతున్నారని ప్రపంచ ఆరోగ్య సంస్థ (WHO) నివేదిక తెలుపుతోంది.

➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
*విటమిన్ - ఇ - Vitamin - E*
======================
🔹దీని రసాయన నామం 'టోకోఫెరాల్'.

🔹వాడుకనామాలు 'బ్యూటీ విటమిన్', 'యాంటీ స్టెరిలిటీ విటమిన్'.

🔹 త్వచాల నిర్మాణానికి, యాంటీ ఆక్సిడెంట్‌గా, కొటోజెనెసిస్, లైపోజెనెసిస్ ఆక్సీకరణ ప్రక్రియలకు, ప్రత్యుత్పత్తి వ్యవస్థ సక్రమ నిర్వహణకు, ముఖంపై ముడుతలు రాకుండా ఉండటానికి E విటమిన్ ఉపయోగకరం.

*లోపం వల్ల వచ్చే వ్యాధులు*

🔹కండరాల క్షీణత, ఎర్ర రక్తకణాలు విచ్ఛిన్నమవడం, పురుషుల్లో వంధ్యత్వం, స్త్రీలల్లో రుతుస్రావం, గర్భస్రావం.

*లభించే పదార్థాలు*

🔹సోయా చిక్కుడు, పత్తి గింజల నూనె, పామ్ ఆయిల్, గోధుమ, చిలగడ దుంపలు, పొద్దు తిరుగుడు గింజల నూనె, ఫలాలు.
___________________________

*విటమిన్ - కె - Vitamin - K*
======================
🔹దీని రసాయన నామం 'నాఫ్తోక్వినోన్' లేదా 'ఫిల్లోక్వినోన్'.

🔹వాడుక నామాలు రక్త స్కందన విటమిన్, రక్త స్రావక నిరోధక విటమిన్ (కొయాగ్యులేషన్ విటమిన్).

🔹ప్రోథ్రాంబిన్ ఏర్పరచడంలో ఉపయోగపడుతుంది.

🔹రక్తం గడ్డ కట్టడంలో ఉపయోగపడుతుంది.

*లోపం వల్ల వచ్చే వ్యాధులు*

🔹గాయాలైనప్పుడు ఆగని రక్తస్రావం, పిల్లల్లో పచ్చ కామెర్లు.

🔹విటమిన్ Kను కనుక్కున్నవారు డాయిసీడాం.

*లభించే పదార్థాలు*

🔹క్యాలీఫ్లవర్, క్యాబేజీ, గుడ్లు, ఆకుకూరలు, ఆవు పాలు, టొమాటో.

🔹ఆపరేషన్ చేయడానికి ముందు రోగికి, ప్రసవానికి ముందు తల్లికి కె విటమిన్‌ను ఇస్తారు.

🔹శరీరంలో విటమిన్లు మితిమీరి చేరితే కొన్ని విశిష్ట రోగ లక్షణాలు ఏర్పడతాయి. విటమిన్లు ఎక్కువైన స్థితిని 'అతి విటమినీయ స్థితి' అంటారు.

🔹సి విటమిన్ ఎక్కువైతే గౌట్ వ్యాధి, మూత్రపిండాల్లో రాళ్లు ఏర్పడతాయి.

🔹డి విటమిన్ ఎక్కువైతే మృదుకణజాలం అస్థీకరణ చెందుతుంది.

🌻🌻🌻🌻🌻🌻🌻🌻🌻
╭─┅════🖊════┅─╮

╰─┅══════════┅─╯
🌻🌻🌻🌻🌻🌻🌻🌻🌻